Kat Malikleri, Kat Mülkiyeti Kanunu çerçevesinde tamamlanmış ve kullanımı başlamış olan binalarda bağımsız alanların kullanım hakkına sahip olan gerçek ya da tüzel kişilerdir. Bahse konu kimselerin hak ve sorumluluklarını düzenleyense Kat Mülkiyeti Kanunu olarak kabul edilmektedir. Taşınmaza dair bütün bölümlerin arsa payı nispetinde sahibi olarak kabul edilen malikler aksi kararlaştırılmadıkça bu haklarını kullanmakta özgürler. Bu nedenle de kat maliklerinin hak ve sorumluluklarından söz edilecekse kanun çerçevesindeki düzenlemeleri ele almak her şeyden önemlidir.
Apartman ve site yaşamının ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilen Kat Mülkiyeti, bireylerin pek çok hak ve sorumluluğa sahip olmasını sağlar. Bu nedenle de hak sahibi olan maliklerin hangi hakları kullanabilecekleri ve sorumluluklarının ne olacağını bilmeleri önemlidir. Aşağıda hak ve sorumlulukları ele almak mümkün olacaktır.
Bağımsız bölümler kat maliklerinin münhasıran hak sahibi oldukları alandır. Bu noktada gündeme gelen sahipliğin arsa payı oranında olduğundan da söz etmek gerekmektedir. İyi niyetle kullanma hakkını elinde bulunduran maliklerin iyi niyeti terk etmemeleri şarttır. Aksi durumlarda bağımsız bölümlere verilen zarar nedeniyle tazminat hakkı doğacaktır.
Ortak Alan aksi kararlaştırılmadıkça Kat Mülkiyeti Kanunu 4. Madde kapsamında belirlenmiştir. Bu bağlamda ortak alanlara dair kullanım hakkında da iyi niyet kuralı ve arsa payı miktarına göre değerlendirme söz konusu olmaktadır. Ortak alanların kullanımına dair anlaşmazlıkların sözleşmelerle giderilmesi mümkündür.
Kat Mülkiyeti Kanunu çerçevesinde haklar kadar sorumluluklardan da söz etmek gerekir. Zira kat maliki sınırsız haklara sahip değildir. Bu hakların kanun ve sözleşmelerle sınırlandırılması ve bazı sorumlulukların yüklenmesi söz konusu olacaktır. Aşağıda kat maliklerinin sorumlulukları sıralanmıştır.
• Ana taşınmazın bakımı, güzelliği ve sağlamlığını koruma yükümlülüğü,
• Bağımsız bölüm ve eklentiyi tahsis amacına uygun kullanma yükümlülüğü,
• Bağımsız bölümde ana yapıya zarar verecek şekilde bakım ve onarım yapmama yükümlülüğü,
• Dürüstlük kuralı çerçevesinde davranışlar sergilemek,
• Genel giderlere katılma borcu,
• Onarım için bağımsız bölümüne girilmesine izin verme ve onarıma katlanma yükümlülüğü.